FAQ

HPV wordt vrijwel altijd overdragen door contact met besmette huid of slijmvliezen tijdens seksueel contact. Dit kan via de vagina, penis, handen, huid en mond. Cellen met HPV kunnen niet lang leven buiten het lichaam. De kans op besmetting via bijvoorbeeld handdoeken of wc-brillen is daarom erg klein.

HPV staat voor Humaan Papillomavirus en dit is een virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Kan, hoeft niet. Meestal ruimt het lichaam dit HPV-virus vanzelf op. Gebeurt dit niet, dan kunnen de cellen afwijkingen krijgen, wat uiteindelijk kan uitmonden in baarmoederhalskanker.

HPV krijg je door het verrichten van seksuele handelingen. Je kunt het overdragen via de handen, de mond, de huid, via de penis en de vagina en via orale seks. Ook wanneer je heel je leven al dezelfde partner hebt, altijd met condooms vrijt, of een vrouwelijke seksuele partner hebt, kun je HPV krijgen. Het virus is erg besmettelijk, bijna iedereen krijgt het wel een keer.

Nee, door seksueel contact kan HPV (het Humaan Papillomavirus) overgedragen worden tussen vrouwen en mannen, tussen vrouwen en vrouwen én tussen mannen en mannen.

Met de HPV-vaccinatie ben je veel beter beschermd tegen baarmoederhalskanker. Alleen niet voor 100%. Daarom word je uitgenodigd voor bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker ook als je al gevaccineerd bent.

Ja, dat kan. Veel mensen worden besmet bij één van hun eerste seksuele contacten. Een HPV-infectie kan slapend (latent) in kleine, niet te meten hoeveelheid aanwezig zijn. Deze latente infectie kan opvlammen en actief worden. Dan is de infectie in het bevolkingsonderzoek op te sporen. Ook als je in een monogame relatie zit, is het dus nog steeds zinvol om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek.

De naam zegt het eigenlijk al: bij baarmoederhalskanker zitten er kankercellen in de baarmoederhals. Deze kankercellen ontstaan als je lichaam HPV (het Humaan Papillomavirus) niet zelf opruimt. Dat gebeurt in 1% van de gevallen niet. In die gevallen ontwikkelt HPV zich in 10 tot 15 jaar tot baarmoederhalskanker. Dat klinkt misschien als heel weinig, maar betekent in de praktijk toch dat gemiddeld 900 vrouwen per jaar te horen krijgen dat ze baarmoederhalskanker hebben.

Niet heel groot. In 2021 deden meer dan 550.000 mensen mee aan het bevolkingsonderzoek. Gemiddeld horen ieder jaar 900 vrouwen dat ze baarmoederhalskanker hebben.

Baarmoederhalskanker ontstaat als je lijf HPV (Humaan Papillomavirus) niet zelf opruimt. De kans dat het jouw lijf niet lukt om HPV op te ruimen is groter als je:

• Een verminderde afweer hebt, bijvoorbeeld door het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals medicijnen na een orgaantransplantatie. Ook als je HIV hebt is je afweer minder sterk en heb je een grotere kans op baarmoederhalskanker.
• Rookt, want roken beschadigt de cellen en als je rookt werkt je afweersysteem minder goed.
• Een infectie van Chlamydia of Herpes hebt
• Een infectie met meerdere HPV-types hebt
• Veel wisselende seksuele contacten hebt, dan is de kans simpelweg groter dat je besmet raakt met HPV.

Baarmoederhalskanker kan verschillende klachten geven. Je kan denken aan andere afscheiding dan je van je lijf gewend bent en bloedverlies tussen je menstruaties door of na de seks. Als je deze klachten hebt, dan betekent het niet dat je baarmoederhalskanker hebt, maar is het wel belangrijk dat je contact zoekt met je huisarts.

Je ervaart niet altijd klachten als je baarmoederhalskanker hebt. Daarom is het belangrijk om mee te doen met het onderzoek als je geen klachten hebt.

De kans is klein dat je baarmoederhalskanker krijgt als je nog geen seks hebt, maar niet 0%. Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door HPV, het Humaan Papillomavirus. Dit is een erg besmettelijk virus. Je kan het virus ook krijgen door het aanraken van een penis of vagina en door orale seks. HPV wordt dan overgedragen via de handen, huid en mond.

Nee, als je zwanger bent of net bevallen kun je niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek.
Vanaf 6 weken na de bevalling kun je weer meedoen. Wil je later meedoen of je afmelden? Ga dan naar Mijn Bevolkingsonderzoek en log in met je DigiD.

Heb je een administratieve geslachtwijziging laten doorvoeren naar vrouw, dan ontvang je een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.

Heb je een administratieve geslachtswijziging naar man laten doorvoeren, dan word je niet automatisch uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.

Heb je een administratieve geslachtswijziging naar X laten doorvoeren, dan word je niet automatisch uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.

Voor meer informatie klik hier.

De zelftest neem je thuis af, in je eigen vertrouwde omgeving, op een moment dat jou goed uitkomt. Je neemt met een staafje wat materiaal ondiep uit de vagina. Dit wordt onderzocht op het HPV-virus. Heb je HPV, dan moet je alsnog naar de huisarts voor het maken van een uitstrijkje. Heb je geen HPV, dan is het onderzoek klaar. Voor een uitstrijkje maak je een afspraak in de huisartsenpraktijk. De doktersassistent of huisarts neemt wat materiaal af van de baarmoedermond. Dit wordt in eerste instantie ook onderzocht op HPV. Heb je geen HPV, dan is het onderzoek afgerond. Heb je wel HPV, dan hebben ze gelijk het materiaal om ook de cellen te bekijken en hiermee is het onderzoek in één keer klaar.

Nee, een uitstrijkje doet geen pijn, maar het kan wel wat ongemakkelijk voelen. Belangrijk is om dit aan te geven. De doktersassistent kan daar dan rekening mee houden. Bijvoorbeeld door een kleinere eendenbek te gebruiken. Het is belangrijk dat je je helemaal op je gemak voelt tijdens het onderzoek.

De zelftest werkt heel gemakkelijk. Volg de bijgevoegde gebruiksaanwijzing met plaatjes dan kan het onderzoek bijna niet misgaan. Je haalt het staafje uit het buisje en plaatst je vingers bij het rode streepje. Tot daar breng je het staafje in de vagina en draait het een aantal keer rond om vaginaal materiaal af te nemen. Vervolgens plaats je het staafje weer terug in het buisje en klikt de dop dicht. In de bijgeleverde antwoordenvelop kun je het buisje opsturen en binnen 4 weken ontvang je de uitslag of je wel of geen HPV hebt.

Meer weten? Lees hier de gebruiksaanwijzing.

Dit kun je bijna niet verkeerd doen. Bij de zelftest zit een gebruiksaanwijzing en een instructievideo. Als je alle stappen uit de gebruiksaanwijzing volgt, dan heb je het goed gedaan.
Het komt heel soms voor dat een test in het laboratorium niet goed te beoordelen is. In dat geval krijg je een nieuwe zelftest.

Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is niet perfect. Soms heb je baarmoederhalskanker, maar wordt dat niet gevonden. Of je wordt juist doorverwezen en behandeld, terwijl er eigenlijk niets met je aan de hand was. Dat kunnen we helaas niet 100% voorkomen.

Twijfel je nog? Met de keuzekaart helpen we bij het maken van de beste keus voor jou.

Met het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker kijken we of iemand risico heeft op baarmoederhalskanker. Door er vroeg bij te zijn kan baarmoederhalskanker voorkomen worden. Baarmoederhalskanker komt voor bij mensen van alle leeftijden, maar het meest bij vrouwen van 30 tot en met 60 jaar. Daarom worden deze mensen voor het bevolkingsonderzoek uitgenodigd.

Ben je de uitnodigingsbrief kwijt? Op Mijn Bevolkingsonderzoek kun je opnieuw jouw uitnodigingsbrief aanvragen. Om in te loggen heb je een DigiD nodig. Je kunt ook contact opnemen met Bevolkingsonderzoek Nederland.

De kans om HPV te krijgen als jijzelf en je partner nog nooit eerder seks met een ander hebben gehad is klein. Toch worden ook bij vrouwen die aangeven nog maagd te zijn ook HPV infecties gevonden, maar veel minder vaak dan bij vrouwen die al eerder seksueel contact hebben gehad. Goed om te weten: HPV wordt ook overgedragen door intiem contact met vingers, mond of seksspeeltjes.

Nee, dat kan niet. Als er bloed in het uitstrijkje of de zelfafnameset zit, kan het niet goed beoordeeld worden. Je moet jouw deelname een paar dagen uitstellen tot na de menstruatie.

Als je zwanger bent of net bevallen kun je beter niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek. Een uitstrijkje tijdens de zwangerschap kan soms leiden tot ongemakken zoals bloedverlies en als je geen klachten hebt, dan kun je het beter uitstellen tot na de zwangerschap. Vanaf 6 weken na de bevalling kun je weer een uitstrijkje laten maken of meedoen met de zelftest.

Heb je de zelftest op de post gedaan, dan ontvang je binnen 3 weken een uitslagbrief thuisgestuurd. Je huisarts ontvangt deze uitslag niet.

Heb je een uitstrijkje bij de huisarts gedaan, dan ontvang je binnen 4 weken een uitslagbrief thuisgestuurd. Deze uitslag is wel bij de huisarts bekend.

Er is HPV gevonden in de zelftest. HPV is een virus dat de cellen in de baarmoederhals kan veranderen. Bijna iedereen heeft een keer HPV. Dat is niet erg. Bijna altijd ruimt het lichaam het virus zelf op. Soms lukt dit niet. Dan kunnen afwijkende cellen en uiteindelijk baarmoederhalskanker ontstaan. 

Met een zelftest kan het laboratorium de cellen niet beoordelen. Met de zelftest kunnen ze alleen kijken of er HPV gevonden is. Als er HPV is gevonden, is het belangrijk om een afspraak bij de huisarts te maken voor een uitstrijkje. Met een uitstrijkje kan beoordeeld worden of de cellen in de baarmoederhals gezond zijn.
De huisarts krijgt de uitslag van de zelftest niet. Daarom is het belangrijk dat je zelf de afspraak maakt. 

Je hebt geen HPV. Verder onderzoek is niet nodig. Bij de volgende uitnodigingsronde kan je weer meedoen met het bevolkingsonderzoek. 

Er is een nieuwe afname nodig. Het materiaal was niet goed te beoordelen. Dit komt soms voor. 
Je krijgt met de uitslagbrief een nieuwe zelftest om materiaal af te nemen.

Je hebt geen HPV. Verder onderzoek is niet nodig. Bij de volgende uitnodigingsronde kan je weer meedoen met het bevolkingsonderzoek. 

Heb je de zelftest op de post gedaan, dan ontvang je binnen 3 weken een uitslagbrief thuisgestuurd. Je huisarts ontvangt deze uitslag niet.

Heb je een uitstrijkje bij de huisarts gedaan, dan ontvang je binnen 4 weken een uitslagbrief thuisgestuurd. Deze uitslag is wel bij de huisarts bekend.

Er is HPV gevonden in je uitstrijkje. Er zijn geen afwijkende cellen gevonden. HPV kan de cellen in de baarmoederhals veranderen. Een nieuw uitstrijkje over 12 maanden is daarom belangrijk. Dan kunnen we de cellen weer controleren.  

Er is HPV gevonden en er zijn licht afwijkende cellen gevonden in het uitstrijkje. Dit is niet ernstig en heeft geen behandeling nodig. Het lichaam ruimt licht afwijkende cellen meestal zelf op. Een nieuw uitstrijkje over 12 maanden is wel belangrijk. Dan kunnen we de cellen weer controleren. 

Er is HPV gevonden. Ook zijn er afwijkende cellen gevonden. Je hebt daardoor een grotere kans op baarmoederhalskanker. Afwijkende cellen kunnen een voorstadium van baarmoederhalskanker zijn. Een voorstadium is nog geen baarmoederhalskanker en is meestal goed te behandelen. Door het voorstadium te behandelen is baarmoederhalskanker te voorkomen. 

Verder onderzoek bij de gynaecoloog is nodig. De gynaecoloog kijkt hoe ernstig de afwijkingen zijn in de baarmoederhals. Zo kan de gynaecoloog zien of een behandeling nodig is en welke behandeling nodig is. 

Een enkele keer heeft iemand met deze uitslag baarmoederhalskanker. Door er vroeg bij te zijn kan baarmoederhalskanker vaak beter worden behandeld. En zijn de gevolgen meestal minder ernstig. 

Je huisarts kan je meer vertellen over de uitslag.  

Het uitstrijkje was niet goed te beoordelen. Dat komt bijvoorbeeld doordat er te weinig cellen waren of doordat er te veel bloed in het uitstrijkje zat. Er is daarom een nieuw uitstrijkje nodig.